Saturday, July 11, 2020

‘ए, त्यो त मैले उहिले पढेको’

पठन-संवाद

‘अर्को साँझ पर्खेर साँझमा’ (२०५७) र ‘घर फर्किरहेको मानिस’ (२०६८) कविता संग्रह अनि ‘आफैँ आफ्नो साथी भएँ’ (२०६३) गीत संग्रहका लेखक रमेश क्षितिज कविता र गीतको क्षेत्रमा स्थापित नाम हो। प्रस्तुत छ, क्षितिजसितको पठन-संवाद  : 

कत्तिको फुर्सदमा हुनुहुन्छ ? 
फुर्सद र व्यस्त दुवै छु भनेजस्तो भएको छ। जुन जिम्मेवारी बहन गरिरहेको छु, त्यसमा साँझ, बिहान, बेलुकी र बिदाको दिन भन्ने अवस्था छैन। त्यसमा पनि अहिले जटिल अवस्थामा बाढी-पहिरोलगायतका विपद् व्यवस्थापन, कोभिड नियन्त्रण र यससँग सम्बन्धित व्यवस्थापनका लागि बढी व्यस्त रहनुपर्ने अवस्था छ। तर, बचेको टुक्राटाक्री समय चाहिँ फुर्सद नै हो।

Thursday, July 14, 2016

‘सरकारी कवि’ भन्छन्- शासनले कविता सुन्दैन' - यी हुन् सरकारी सेवामा जोडिएका स्रष्टा

जोतारे धाइबा


सिंहदरबार धेरैको लागि पर्खाल हो । एउटा रहस्य जस्तो । त्यहाँभित्र पाक्ने खिचडीमा कहिल्यै पहुँच भएन भनेर दूरदराजका भोको पेटहरूले सधैं बिलौना गाइरहन्छन् ।

खासमा देशकै प्रमुख प्रशासनिक केन्द्र सिंहदरबारमा जनताको आशा र भरोसा टिकेको छ । तर, जनतालाई दिनुपर्ने सेवा-सुविधा, गर्नुपर्ने विकासका काममा सरकार र त्यसभित्रका मान्छेले आँखा चिम्लिने गरेको आम बुझाइ छ ।

मान्छेहरुको आँखामा बसेको सिंहदरबारको विम्ब रुखो र बेमतलबी भए पनि त्यहीँभित्र थुप्रै कवि मन फले-फुलेका छन् । पूर्वमुख्यसचिव विमल कोइराला, भोजप्रसाद घिमिरे, सचिव भएर रिटायर्ड भएका दिनेश अधिकारी, शंकरप्रसाद कोइराला (एस्पी कोइराला) ले कविता तथा गीतबाट मानवीय संवेदना र सपनाको कुरा गरेका छन् ।

Tuesday, January 19, 2016

शब्द र आत्मविश्वास

 बुद्धलाई तपस्या बाट फर्केपछि साेधियाे ।
"तपस्या गरेर के पाउनुभयाे ? 
हाड़ छाला मात्र बाकि छ । शरिर नै ठीक छैन तपाईकाे ।" 
बुद्धले भने " हाे तपाईकाे कुरा ठीक हाे मैले पाईन मैले गुमाए ,
ईर्ष्या गुमाए , द्वेष गुमाए,लाेभ गुमाए र अन्य धेरै कुरा जाे म संग भएका गुमाए , म त निर्मल आकाश जस्ताे भए । "

शब्द छ र आत्मविश्वास छ भने कस्ताे असर पार्छ भन्ने कुराकाे सानाे उदाहरण दिदैGhostWriting Nepal अन्तरगत चलेकाे सिर्जनात्मक लेखन प्रशिक्षणमा कवि रमेशRamesh Kshitij ले भनेका कुरा हुन यी । यही कुरा साहित्यमा जाेडदै उनले भने " हामी मान्छेकाे जीवन बदल्ने कथा कविता लेख्ने कि नलेख्ने ? " मानिसकाे जीवन परिवर्तन गर्छ किताबले । 

त्यस्ताे कविता कथा लेख्नुपरयाे । जीवन बाच्न प्रेरणा दिने साहित्य लेख्न परयाे । जीवनकाे दृष्टिकाेण र बिचार बदलेर जीवन बॉच्न सिकाऊने साहित्य आजकाे आवश्यकता हाे भन्ने कुरा एकदम सहि लाग्याे ।
कवि Ramesh Kshitij काे जीवनबादी दर्शन हुन्छ ,कवितामा ।
उनी सत्तालाई प्रेम वा श्राप गरेर कविता लेख्दैनन । मान्छेकाे जीवनका अन्तस्करणका कविता लेख्न खाेज्छन । लेखिरहेका छन ।
गीत पनि १०० भन्दा बढी लेखिसके । प्रशासनमा उपसचिव हुन । घर ब्यबहारमा पनि छरिएका छन । सबैतिर हुदा पनि ऊनी कवितामै मात्र हुन कि जस्ताे लाग्छ । गीतमै मात्र हुन कि जस्ताे लाग्छ ।
साथी nanda ram kandel ले प्रश्न गर्नु भयाे
तपाईलाई काे कवि मन पर्छ ? 
याे प्रश्न कविका लागि जटिल हाे । उनले मन फुकाएर उत्तर दिए । समकालीन सबै कवि र आफु भन्दा जूनियर कवि हरु र बरिष्ठ कविका नाम लिए भन्दैथे " मलाई त १५ मिनट लाग्छ कविका नाम लिन ।"
यसले उनकाे फराकिलाे छाति देखिन्थ्याे । आफ्ना कविता बाहेक अरुकाे कवितै हाेईनन भन्ने " चिकेन हर्ट " कविहरुलाई " लेसन " पनि ।
कवि मनकाे डक्टर हाे । उसले दिनद्नै मनलाई उर्जा दिने कविता लेख्न पर्छ भन्ने उनकाे मान्यता रहेछ ।
कविता हज्जाराै बर्ष बाच्छ । कवि एक जुनी मात्र । भन्दैथे " कविता त्यस्ताे लेख्न खाेजिरहेछु थाहै नपाई त्यसले तानिरहाेस ।"
Facebook Status
GhostWriting Nepal
19 January 2016